Online herdenking Yom HaShoah met als thema: de deportaties van de Joden tijdens de Holocaust

Het is inmiddels 77 jaar geleden dat duizenden Joden uit Nederland werden gedeporteerd en vermoord in nazi-kampen. Tijdens de officiële herdenkingsdag van de Holocaust, Yom HaShoah, zal dit thema centraal staan. In Yad Vashem zullen op de avond van 27 april ter nagedachtenis van de zes miljoen overleden Joden, zes fakkels aangestoken worden door zes overlevenden. Dit jaar is de Amsterdamse Rebecca-Branca Lissauer één van de dragers.

"We werden als beesten gedeporteerd. We zaten bovenop elkaar, zonder plek om te ademen. Mensen ontlastten zich boven op elkaar. Vanuit de ramen zagen we mensen op de stations, gewone mensen, goed gekleed. Het sloeg nergens op", vertelt Rebbeca-Branca Lissauer.

Ze is inmiddels 88 jaar. Maar het verleden staat haar nog helder voor de geest. Rebecca groeide op als dochter van Jack, een textielhandelaar en Rosalie-Rachel. Daarnaast had ze nog een oudere broer Joop Joshua. Ze was nog jong toen de Duitsers in 1941 Nederland binnenvielen en zat in de eerste klas.

Deportatietreinen
Het duurde een jaar voordat het gezin gearresteerd werd. “Moeder zei dat we een tas moesten klaarmaken’’, herinnert Rebecca zich. Vervolgens werden ze door de Duitsers naar de Hollandsche Schouwburg in Amsterdam gebracht. “Ik huilde de hele nacht”. Het gezin ging naar kamp Amersfoort en van daaruit naar doorgangskamp Westerbork. In de zomer vertrokken daar wekelijks deportatietreinen naar vernietigingskampen in Oost-Europa.

Samen stonden ze bij de vertrekkende treinen en zwaaiden gedag. “De volwassenen om me heen huilden omdat ze wisten dat wie er ook in de trein ging, nooit meer terug zou komen.”

De familie Lissauer werd echter niet naar Oost-Europa vervoerd, maar naar Bergen-Belsen bij Celle. Het gezin stond op de deportatielijst, maar omdat Jack een Brits paspoort had, wilde de nazi’s hen ruilen voor Duitsers die in handen waren van de westerse geallieerden.

Vreselijke honger
In het nieuwe kamp werden Rebecca en haar moeder gescheiden van de rest van het gezin. "We leden vreselijke honger", vertelt de overlevende. "Mijn moeder hield vast aan haar geloof, zelfs toen ze heel zwak was. Ze moedigde de andere gevangenen aan."

In april 1945 werden ze op een trein gezet met een onbekende bestemming. Bij een bombardement moesten de passagiers eruit springen en op de grond gaan liggen. Een paar dagen later werden ze bevrijd door het Rode Leger. De meeste familieleden van Rebecca werden vermoord in de Holocaust.

Na de bevrijding keerde het gezin terug naar Amsterdam, waar Rebecca maatschappelijk werk studeerde. In 1959 emigreerde ze naar Israël en werkte ze onder meer aan de ondersteuning van Nederlandse immigranten. Rebecca en Dov hebben twee dochters, negen kleinkinderen en vijf achterkleinkinderen.

Herdenking Yad Vashem
De zes fakkelaars die dit jaar deelnemen aan de ceremonie komen uit verschillende landen en achtergronden. Maar toch hebben ze allemaal één ding gemeen: ze leden onder de vreselijke deportaties van de nazi’s. Hun verhalen zullen dan ook het thema van dit jaar weerspiegelen en worden in een korte film op de ceremonie getoond.

Premier Naftali Bennet en andere ambtsdragers zullen ook bij de herdenking aanwezig zijn. Alle filmpjes en informatie zijn toegankelijk op de website van Yad Vashem. De herdenking is op 27 april om 19:00 Nederlandse tijd, live te volgen.