Skip to main content

Onderzoekswebsites

Er zijn vele websites voor onderzoek naar de Tweede Wereldoorlog en de Holocaust. Hieronder kunt u een kort overzicht vinden:

Yad Vashem is naast het bekendste herinneringscentrum voor de Holocaust ter wereld ook het meest vooraanstaande kenniscentrum op het gebied van de Holocaust en Holocausteducatie. Daarom werkt CIDI vaak samen met Yad Vashem voor educatieprojecten en een jaarlijks seminar voor docenten. Het International School of Holocaust Studies van Yad Vashem is een vooraanstaand instituut voor Holocausteducatie.

Het US Holocaust Memorial Museum heeft naast Yad Vashem een toonaangevende rol in onderzoek naar, herinneren van en lesgeven over de Holocaust. De zeer uitgebreide collectie van het museum bevat onder meer een enorm aantal geluidsopnames van overlevenden en getuigen van de Holocaust, en een indrukwekkend fotoarchief. Zo heeft zij een enorme bibliotheek en (online) collecties. Zie ook hun eigen encyclopedie van de Holocaust.

Zeer uitgebreide website vol educatief materiaal. Opgezet door ADL, Shoah Foundation en Yad Vashem. Echoes & Reflections heeft naast goed uitgewerkte lesplannen ook webinars, achtergrondmateriaal en bijscholingsmogelijkheden voor docenten. 

Toegankelijke en zeer nuttige website met bergen achtergrondinformatie, research en bronnenmateriaal over de Tweede Wereldoorlog. Over zowel Nederland en toenmalig Nederlands-Indië. Staat tevens vol tips over musea, educatie en andere handige bronnen en tools voor de docent.

Op deze site worden primaire bronnen over de Tweede Wereldoorlog uit Nederland en de rest van de wereld van meer dan 250 organisaties aan elkaar gekoppeld. Je kunt niet alleen een verzameling van 11 miljoen foto's en documenten doorzoeken, maar achterliggende verhalen erover lezen, en op je zoektocht naar informatie een veelvoud aan gerelateerde beelden en verhalen ontdekken.

Een project van Oorlogsbronnen.nl. Oorlogslevens documenteert op basis van de bronnen van Oorlogsbronnen.nl en verschillende namendatabases zoveel mogelijk details over slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog, op basis van primaire bewijsstukken uit die periode. Deze site maakt het mogelijk om schriftelijke sporen op te zoeken van een enorm aantal mensen die de oorlog zelf niet overleefden. Alleen deze bronnen kunnen hun verhaal nog vertellen.

Een online monument voor de bijna weggevaagde vooroorlogse Joodse gemeenschap van Nederland. Joods Monument stelt zich als doel om alle Nederlandse slachtoffers van de Holocaust te herdenken, en om iedere Nederlander van Joodse afkomst zijn voorouders te helpen onderzoeken. Eveneens een database van namen, met een paar unieke functionaliteiten, zoals bijvoorbeeld een kaart van wie waar woonde in vooroorlogs (Joods) Amsterdam.

Het NIOD (Nederlands Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies) is een nationaal en internationaal expertisecentrum voor interdisciplinair onderzoek naar de geschiedenis van wereldoorlogen, grootschalig geweld en genociden, en de maatschappelijke uitwerking daarvan. Daarnaast verzamelt, bewaart en ontsluit het NIOD archieven en collecties. Als vooraanstaand onderzoekscentrum voor de Tweede Wereldoorlog voert NIOD het meeste nieuwe onderzoek uit naar de Holocaust in Nederland. Het beschikt tevens over een grote beeldbank en archief.

De International Holocaust Remembrance Alliance (IHRA) is een wereldwijde samenwerking van experts, die zich richten op herdenking en onderzoek van de Holocaust. De IHRA publiceert hier regelmatig rapporten over, onder andere met daarin de meest actuele werk over Holocaustdistortie met richtlijnen om dit tegen te gaan. De IHRA staat ook bekend om de IHRA Werkdefinitie Antisemitisme, een nuttig instrument om antisemitisme te herkennen, benoemen en tegen te gaan die wereldwijd breed wordt toegepast in beleidskringen.

YIVO werd in 1925 opgericht in Vilna als het Jiddisjtalig kenniscentrum over het Joodse volk in (Oost-)Europa. Vanaf 1940 gehuisvest in New York, waardoor het als vooroorlogs Joods onderzoekscentrum de Holocaust overleefde. Heeft verder een grote verzameling video en geluid, lesmaterialen, cursussen Jiddisj, een stamboomonderzoekcentrum, en een uitgebreid online museum over de vooroorlogse Joodse cultuur in Oost-Europa. 
Inmiddels is alle informatie in het Engels beschikbaar.

Dit kleine Holocaustmuseum gelegen in Detroit heeft een goed doorzoekbare website met een groot aanbod aan informatie, en een zeer uitgebreide eigen lijst van sites voor verder onderzoek, ook op zeer specifieke gebieden.

De Jewish Virtual Library is een van de meest omvattende openbare bronnen over de Joodse geschiedenis, politiek en cultuur. Van antisemitisme tot het zionisme. De site bevat maar liefst bijna 25,000 artikelen, inclusief over uiteenlopende facetten van de Holocaust met overzichtelijke feiten en cijfers. 

Een initiatief van de EU voor academische samenwerking op het gebied van Holocaustonderzoek. Biedt onder meer een portal voor het doorzoeken van honderdduizenden documenten uit honderden online archieven en een online cursus in Holocaustonderzoek. Wordt gecoördineerd door NIOD. Publiceert verder academische artikelen over de Holocaust en plaatst advertenties voor projecten en vacatures op het gebied van Holocaustonderzoek.

Website met de verzamelde verhalen van ooggetuigen en overlevenden van de Holocaust, met uitgebreid ondersteunend beeld- en audiomateriaal bij elk overlevingsverhaal.

De online archieven van Israel bevatten tientallen miljoenen online documenten en foto's. Vooral van belang voor Holocaustonderzoek is informatie over de toen illegale immigratie naar het gebied nog voor het uitroepen van de staat, die één manier was om de Holocaust te overleven, maar moeilijk, duur en gevaarlijk. 
Informatie beschikbaar zowel in het Engels als het Hebreeuws.

Website van onderwijscentrum JPEF over Joods verzet tegen de nazi's, de partizanen. Bevat onder meer documentaires, lesmethoden, gefilmde interviews en 3D-modellen. Gericht op zowel leraren en leerlingen, en heeft een uitgesproken focus op hedendaags middelbaar onderwijs.

Naast zeer indrukwekkende tentoonstellingen over de Eerste en Tweede Wereldoorlog heeft het IWM een grote tentoonstelling over de Holocaust. Tevens heeft zij veel informatie en content online staan, waaronder audio- en videomateriaal.

Website over holocausteducatie van de Britse University College London, vol lesplannen, bronnen, onderzoeksresultaten en ander materiaal voor zowel binnen als buiten de klas.

De Arbeitsgemeinschaft der Gedenkstättenbibliotheken. Doorzoek hier 24 verschillende Duitstalige bibliotheken en onderzoekscentra gewijd aan het herdenken en documenteren van de Holocaust.

In dit Parijse museum en herinneringscentrum kunt u van alles leren over het lot van de Franse Joden gedurende de Tweede Wereldoorlog. Daarnaast hebben zij ook veel informatie en materialen online gezet, waarvan het meerendeel in het Frans.

Via Na de Oorlog kunt u gastsprekers aanvragen voor in de klas. Het is een grote mix van jonge, oude, bekende, onbekende, Joodse, niet-Joodse spreker, die vertellen over ervaringen van henzelf of hun familileden in de Tweede Wereldoorlog en de Holocaust.

Website van KU Leuven vol didactisch materiaal voor Holocaustonderwijs, gespecificeerd voor docenten theologie en godsdienst. Desalniettemin ook nuttig voor docenten geschiedenis of maatschappijleer.

Website vol informatie, bronmateriaal en educatief materiaal over de Holocaust. Tevens zijn verschillende tentoonstellingen online beschikbaar.

Website van de Vlaamse overheid vol didactisch materiaal voor zowel het primair als voortgezet onderwijs. Uiteraard gericht op het Vlaamse onderwijs, maar ook zeker bruikbaar in Nederland.

Traces of War is een van de grootste Nederlandstalige sites over de Tweede Wereldoorlog. Met name van waarde op het gebied van verdiepingsinformatie over de loop van de oorlog in Nederland. Lees bijvoorbeeld de complete tijdlijn van de Jodenvervolging in Nederland.

Amerikaanse website vol educatief materiaal, onderzoeksinformatie en getuigenissen. Bevat tevens een mediatheek vol beeld, audio- en videomateriaal. Is onderdeel van de University of Southern California.

Tips, links, verdiepingsmateriaal

Uitgelicht

Online lezingenreeks in Yad Vashem over niet-Joodse slachtoffers

Deel dit artikel

6 september 2024
In december staat de studiereis ‘Lesgeven over WO2 en de Holocaust’ aan de International School for Holocaust Education van Yad Vashem in Jeruzalem g…
1 augustus 2024
Kijk de serie The Tattooist of Auschwitz op SkyShowTime en volg Lali Sokolov tijdens de Tweede Wereldoorlog.  De nieuw…
5 januari 2024
Uitnodiging: Holocausteducatie-symposium 2024 ‘Uitdagingen bij Holocausteducatie’ Woensdag 27 maart 2024 Nationaal Holocaustmuseum te Amsterd…
2 januari 2024
Er bestaat veel zorg over het groeiend antisemitisme in de Nederlandse samenleving. Anno 2023 worden joodse scholen en instellingen o…
1 januari 2024
Graag brengen wij het Simon Wiesenthal platform voor Holocausteducatie onder uw aandacht. Dit platform biedt een overvloed aan onderzoeks-, educatiev…
20 december 2023
Bij het woord ‘Joden’ denken de meeste leerlingen als eerste aan de Tweede Wereldoorlog en de Holocaust. Misschien ook niet heel vreemd, aangezien…
14 augustus 2023
Save the date: van 1 tot 4 juli 2024 vindt de 11e International Conference for Educators in Yad Vashem plaats. Aanmelden kan vanaf 1 november. Zet d…
4 juli 2023
Op 4 juli 1946 vond in de Poolse stad Kielce een grote pogrom plaats, nadat een weggelopen christelijk jongetje beweerde ontvoerd te zijn geweest doo…
4 juli 2023
's Nachts droom ik van vrede is het unieke dagboek van de Rotterdams-Joodse tiener Carry Ulreich (1926-2019), dat zeventig jaar lang vergeten op zol…
3 juli 2023
Van 27 t/m 29 oktober 2023 organiseert Yahad In Unum in samenwerking met het Mémorial van Caen in Frankrijk haar jaarlijkse seminar voor Eu…