Skip to main content

Tentoonstelling Zwart Wit Grijs toont dilemma's politie Tweede Wereldoorlog

13 april 2022
A. Heuvelman

De Nederlandse politie kwam, na de bezetting van nazi-Duitsland in 1940, in een lastig parket. Enerzijds wilden zij hun landgenoten beschermen, anderzijds moesten zij ook bevelen opvoeren van de nazi’s. De tentoonstelling Zwart Wit Grijs gaat over het grijze gebied daartussen. Wat doe je als je moet kiezen tussen samenwerking of verzet?

“We zijn niet langer meer de politie van de Tweede Wereldoorlog’’, zei Thea Visser-Bekkeman van de Politie Eenheid Landelijk en Midden-Nederland tijdens de opening van de tentoonstelling Zwart Wit Grijs. Tijdens de opening stond niet alleen de houding van agenten in de oorlog centraal, maar werd er ook gesproken over hoe agenten vandaag de dag met antisemitisme omgaan en hoe zij horen te handelen. “Zwijgen doen we nooit meer. We willen een politie zijn die voor ieders veiligheid staat”, zei Bekkeman.  

De tentoonstelling schetst een beeld van de dillema’s waar politieagenten in de Tweede Wereldoorlog mee te maken hadden. Tussen collaboratie met de bezetter (zwart) en verzet ertegen (wit) zat een groot grijs gebied. Hoe ging de Nederlandse politie om met de toenemende onderdrukking? Aan de hand van foto’s, video’s, documenten worden hun persoonlijke verhalen verteld. Deze periode uit de geschiedenis is dan ook uitermate geschikt om hedendaagse dillema’s in perspectief te plaatsen. “We zijn voor een veilige samenleving en willen een herhaling van de Tweede Wereldoorlog voorkomen”, zei Bekkeman.

 Volgens Tweedekamerlid Gert-Jan Segers is het belangrijk om deze verhalen te blijven vertellen. “We kunnen niet uitsluiten dat antisemitisme opnieuw gebeurd. Jodenhaat is nooit weggeweest. Het sluimert hooguit later weer de kop op te steken. En het raakt ons allemaal, want als wij Joden niet kunnen beschermen, kunnen we niemand beschermen. Het gaat over onze rechtstaat.”

De tentoonstelling is gemaakt in samenwerking met de politieacademie en het Joods Politie Netwerk (JPN). Tijdens de opening van de expositie presenteerden zij een film over antisemitisme. “Er is op dit gebied nog te weinig kennis en educatie onder de politie-eenheid”, zei Marcel de Weert voorzitter van het JPN. In de film wordt uitgelegd wat antisemitisme is en hoe de politie kan omgaan met antisemitische incidenten en aangiften. Daarnaast gebruiken zij het beeldmateriaal, samen met een informatieboekje, op de politieacademie om zo studenten en collega’s bewust te maken van verschillende dilemma’s waarmee je in het politienetwerk te maken kan krijgen.  

Het Landelijk Joods Politie Netwerk geeft advies en ondersteuning aan collega’s in zaken waar het Jodendom en antisemitisme een rol spelen. Daarnaast verbinden ze de Joodse gemeenschap met de politie waar en wanneer dat nodig is. In 2016 kwam er ook een Politie Netwerk in Midden-Nederland in navolging van de grote steden Amsterdam, Rotterdam en Den Haag

De tentoonstelling is eerder in Den Haag en Amsterdam getoond. In Midden-Nederland is de expositie nog niet open voor publiek. 

Deel dit artikel