Skip to main content

IHRA publiceert website en richtlijnen tegen Holocaustverdraaiing

25 oktober 2021
J. Friedmann
In de aanloop naar Internationale Holocaustherdenkingsdag op 27 januari heeft de International Holocaust Remembrance Alliance (IHRA) een nieuwe website gelanceerd over het herkennen en voorkomen van Holocaustverdraaiing, Protect the Facts. De internationale organisatie voor Holocaustherdenking hanteert naast de bekendere IHRA Werkdefinitie Antisemitisme de IHRA Werkdefinitie Holocaustontkenning en Holocaustverdraaiing.

Deze houdt in: 

  1. Opzettelijke pogingen de ernst van de Holocaust goed te praten of te minimaliseren, waaronder de acties van collaborateurs en bondgenoten van nazi-Duitsland;
  2. Grove vermindering van het aantal Holocaustslachtoffers in strijd met betrouwbare bronnen;
  3. Pogingen de Joden de schuld te geven van hun eigen genocide;
  4. Uitingen die de Holocaust als een positieve historische gebeurtenis neerzetten. Deze uitingen zijn geen Holocaustontkenning, maar een verwante vorm van radicaal antisemitisme. Hierbij wordt vaak gesuggereerd dat de Holocaust niet ver genoeg ging om het doel van de 'Eindoplossing van het Joodse Probleem'.
  5. Pogingen de verantwoordelijkheid vervagen voor het oprichten van concentratie- en vernietigingskampen bedacht en geopereerd door nazi-Duitsland, door andere volken of etnische groepen de schuld te geven.

Verder ziet men onder meer de volgende vormen van verdraaiing of misbruik van de Holocaust, die als toegevoegd aan deze Werkdefinitie worden beschouwd:

  • De Joden ervan beschuldigen de Holocaust te gebruiken voor eigen gewin
  • Het gebruik van de term 'Holocaust' voor gebeurtenissen en begrippen ongerelateerd aan de genocide op Europese en Noord-Afrikaanse Joden gedurende de Tweede Wereldoorlog (waaronder ongepaste vergelijkingen met nazi-Duitsland)
  • Manipulatie van het Holocaustverleden met staatssteun om verdeeldheid binnen of buiten de landsgrenzen te zaaien (of andere propagandadoeleinden)
  • De geschiedenis van personen of organisaties die bij de Holocaust betrokken waren bagatelliseren of vereren
  • Gebruik van beelden of taal geassocieerd met de Holocaust voor politieke, ideologische of commerciële doeleinden ongerelateerd aan de geschiedenis, zowel online als offline.

Deze toevoegingen geven goed de vormen weer die Holocaustverdraaiing momenteel vaak aanneemt, zoals vergelijkingen tussen Israel en nazi-Duitsland, of coronaprotesten die gepaard gaan met gele sterrren. De IHRA beschouwt de Werkdefinitie als een 'levend document'.

Protect the Facts

Protect the Facts geeft in simpele taal, videos en infographics voorlichting over Holocaustverdraaiing voor de leek, en is erg nuttig voor het toetsen van de gepastheid van uitingen over de Holocaust die geen geschiedkundig doel dienen.

Naast de nieuwe website gericht op het herkennen en bestrijden van dit fenomeen, heeft de IHRA het rapport Recognising and countering Holocaust distortion - Recommendations for policy and decision makers gepubliceerd. In navolging van de recente aanbevelingen voor het praktisch toepassen van de Werkdefinitie Antisemitisme bij verschillende organisaties, geeft dit rapport een aantal concrete suggesties voorbeelden en richtlijnen voor het herkennen van Holocaustverdraaiing, de vormen die het aanneemt, de aanpak ervan, en het effectief aanbieden van Holocausteducatie.

Verder pleit het rapport voor financiële ondersteuning van musea, herinneringscentra en overige educatieve instellingen (archieven e.d.) gewijd aan de Holocaust. Deze zijn belangrijk voor het in leven houden van de gezamenlijke herinnering eraan, en hebben het vooral momenteel zonder bezoekers zwaar te verduren. Deze instellingen krijgen advies voor het moderniseren en verduurzamen van hun organisaties. 

Het herkennen en bestrijden van Holocaustverdraaiing online krijgt terecht een apart hoofdstuk. Online verspreiden complottheorieën en antisemitisme zich sneller dan ooit offline mogelijk was, en het rapport pleit voor duidelijke bronnen om beweringen te factchecken, en duidelijk moderatiebeleid in online fora dat het zaaien van haat en verspreiden van desinformatie tegengaat.

Enkele feiten die de opstellers van het rapport zorgen baarden: 20% van Franse jongeren tussen de 18 en 34, en 12% van Oostenrijkse jongeren van diezelfde leeftijd beweerden nog nooit van de Holocaust gehoord te hebben. Slechts 2% van Franse burgers had van het interneringskamp Drancy gehoord, gelegen in een buitenwijk van Parijs.

Deel dit artikel