Herdenking Vel d’Hiv-razzia 22 juli
Zondag 22 juli zal in Parijs de officiële herdenking van de Vel d’Hiv-razzia plaatsvinden. Het is 76 jaar sinds ruim 13,000 Joden in Parijs in een grootschalige actie werden opgepakt en ondergebracht in het Vélodrome d’Hiver. De meesten van hen werden vervolgens via interneringskampen rondom Parijs gedeporteerd naar concentratiekampen in Oost-Europa om daar te worden vermoord.
Naast de locatie op Rue Nélaton, waar het stadion destijds stond, zal vanaf 14:00 uur een herdenkingsceremonie voor slachtoffers van racisme en antisemitisme plaatsvinden, alsmede een eerbetoon aan de “rechtvaardigen” van Frankrijk. Na afloop zal houdt premier Édouard Philippe (Les Républicains) een toespraak. Ook Staatssecretaris van Defensie Darrieussecq zal aanwezig zijn.
Vanaf juni 1942 nam de Duitse bezetter in Frankrijk het bestuur rondom de “Joodse kwestie” over van de Franse autoriteiten. In de vroege ochtend van 16 juli dat jaar begonnen zo’n 4.500 Franse politieagenten aan een grootschalige razzia, waarbij Joden zonder Frans staatsburgerschap (afkomstig met name uit Duitsland, Oostenrijk, Tsjecho-Slowakije, Polen en Rusland) gedwongen werden ondergebracht in het Vélodrome d’Hiver (Vel d’Hiv).
De centraal gelegen sporthal raakte al snel overvol. Binnen een week werden meer dan 13.000 mensen tegelijk opgesloten, waarvan meer dan 4.000 kinderen. Veel Joden in Parijs waren op hun hoede voor het aanstaande gevaar, maar de onterechte verwachting dat alleen volwassen mannen het doelwit zouden zijn van arrestaties, was wijdverbreid.
la rafle du Vel’ d’Hiv
De gebeurtenis, ook bekend als la rafle du Vel’ d’Hiv, is in Frankrijk symbool geworden van de Jodenvervolging in het land en de medeplichtigheid van het Franse bestuur hierin. Het arresteren en wegvoeren van vrouwen met hun kinderen voor de ogen van de Parijzenaars veroorzaakte destijds veel verontwaardiging en ophef. Onder andere de films Elle s’appelait Sarah (‘Haar naam was Sarah’, gebaseerd op het boek met dezelfde titel) en La Rafle gaan over het voorval.
De vraag over medeplichtigheid ligt in Frankrijk politiek nog steeds gevoelig. Zo heeft Marine Le Pen (Front National) in 2017 deze volledig ontkend door te stellen dat de besluitvorming van de Franse Republiek destijds met de regering in ballingschap in Londen lag, terwijl Vichy-Frankrijk niet Frans zou zijn geweest. Jean-Luc Mélenchon (La France Insoumise) reageerde hier destijds op met afkeur, maar benadrukte niet veel later dat het toeschrijven van verantwoordelijkheid aan de Franse natie (in tegenstelling tot Franse individuen) “totaal onacceptabel” is.
President Emmanuel Macron (La République en marche !) daarentegen onderkende tijdens de Vel’ d’Hiv herdenking van afgelopen jaar een medeplichtige rol van zowel Fransen als de Franse natie aan de Jodenvervolging. In een toespraak na de 75ste gedenkdag, in bijzijn van de toenmalige Israelische premier Benjamin Netanyahu en tegen een achtergrond van groeiende zorgen over antisemitisme in het land, waarschuwde hij zelfs voor het gevaar van antizionisme, dat volgens hem een “heruitgevonden vorm van antisemitisme” is.
