Verraden door vriend ‘oom Kurt’: helpers bij de Holocaust

‘Oom Kurt’ was de jeugdheld van de in 1928 in Wenen geboren Otto Deutsch, sinds die hem als 6-jarige had meegenomen naar zijn eerste voetbalwedstrijd. Weliswaar was zijn buurman geen echte oom, maar hij en Otto’s vader waren al twintig jaar met elkaar bevriend, ondanks dat de één katholiek was en de ander Joods. Ze dienden tijdens de Grote Oorlog samen in het Oostenrijks-Hongaarse leger, trouwden vlak na elkaar en hun gezinnen gingen familiair met elkaar om. Toch was het diezelfde familievriend die tijdens de Kristallnacht van 9-10 november 1938 de slaapkamer van het echtpaar Weidt binnenstormde en tegen de jongens van de Hitlerjugend, die het huis binnengebroken waren, riep: “Dat is de Jood in zijn bed!”. Otto’s vader werd meegenomen en kwam nooit meer terug.

Otto overleefde de oorlog omdat hij in 1939 als onderdeel van het zogenoemde Kindertransport een veilig heenkomen vond in Engeland. Ook tegenwoordig nog is zijn schok en verbazing groot over het handelen van zijn buurman op die bewuste avond in 1938. Een verklaring heeft hij nooit gekregen. Dit verraad uit volkomen onverwachte hoek, is slechts één van de vele schokkende voorbeelden die behandeld worden door de Britse schrijfster Agnes Grunwald-Spier in ‘Who betrayed the Jews?’ Het vuistdikke boek, dat enkel nog in het Engels verschenen is, vertelt over de verschillende manieren waarop Joden gedurende de naziperiode verraden werden, waaronder door vrienden en buren maar ook door overheden en bedrijven.

Klik hier om meer te lezen

Afbeelding: Bundesarchiv, Bild 146-1970-083-42